Termin na rozliczenie PCC od powstającej spółki

Przymierzamy się do zawarcia umowy spółki jawnej. Umowę zawrzemy w zwykłej formie pisemnej. Wspólnicy wniosą wkłady w gotówce. Czy termin na rozliczenie PCC należy liczyć od chwili zawarcia umowy spółki czy od daty wpisu spółki do KRS?

Umowa spółki osobowej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili dokonania czynności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajduje się siedziba tej spółki. Tak wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) i ust. 5 ustawy o PCC (Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.).

Podstawę opodatkowania przy zawarciu umowy spółki osobowej stanowi wartość wkładów. Od podstawy opodatkowania odlicza się:

opłaty związane z uzyskaniem przez spółkę wpisu do KRS (obecnie 500 zł tytułem opłaty sądowej i 100 zł tytułem opłaty za ogłoszenie wpisu w MSiG),
ewentualnie wynagrodzenie z VAT pobrane przez notariusza za sporządzenie aktu notarialnego umowy spółki.

Stawka PCC od umowy spółki wynosi 0,5%.

Podatnicy są zobowiązani z własnej inicjatywy (bez wezwania organu podatkowego) do złożenia deklaracji (PCC-3), obliczenia i wpłacenia podatku w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Z podatku należy rozliczyć się w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na siedzibę spółki.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. W kontekście tej regulacji istotny jest moment zawarcia umowy spółki. Problem jednak w tym, że spółka jawna powstaje dopiero z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS (art. 25¹ § 1 K.s.h.). Jednocześnie K.s.h. wskazuje, że osoby, które działały w imieniu handlowej spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie (por. art. 25¹ § 2, art. 25¹ § 2 w zw. z art. 89, art. 109 § 2, art. 134 § 2 K.s.h.).

Zgodnie zaś z art. 4 pkt 9 ustawy o PCC, obowiązek podatkowy przy umowie spółki handlowej (m.in. jawnej) ciąży na spółce. Jedynie w przypadku spółki cywilnej obowiązek zapłaty podatku spoczywa na wspólnikach. Można zatem próbować forsować stanowisko, że dopiero od rejestracji w KRS należy liczyć termin na rozliczenie PCC. Warto także zwrócić uwagę na art. 11 ustawy o PCC regulujący przypadki zwrotu podatku. Nie przewiduje on zwrotu PCC w razie nieuzyskania przez spółkę wpisu do KRS.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy na kanwie sprawy dotyczącej spółki komandytowej uznał, że o zaistnieniu obowiązku podatkowego decyduje data zawarcia umowy spółki. Wskazał także, że podmiotami obowiązanymi do uiszczenia podatku są osoby działające w imieniu zakładanej spółki. Jego zdaniem odmienną interpretację art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 9 w zw. z art. 5 ustawy o PCC należy uznać za nieprawidłową (patrz ramka).

"(…) w sytuacji zawarcia umowy spółki osobowej (spółki komandytowej), obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w chwili dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli w momencie zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego. Podkreślenia wymaga bowiem fakt, że moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych nie został przez ustawodawcę uzależniony od spełnienia żadnych dodatkowych obowiązków, innych niż fakt dokonania czynności cywilnoprawnej. (…) Przedmiotem opodatkowania w tym podatku są bowiem określone czynności cywilnoprawne, w tym zawarcie umowy spółki osobowej, a nie czynności faktyczne, np. powstanie spółki komandytowej jako odrębnego bytu prawnego z chwilą jej wpisu do rejestru".

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 23 maja 2014 r., nr ITPB2/436-47/14/DSZ