Gazeta Podatkowa nr 57 (1411) z dnia 17.07.2017
NSA w uchwale 7 sędziów o tym, jak spółka jawna ma się rozliczać z PCC
Prawidłowe ustalenie zasad opodatkowania spółek PCC wymaga uwzględnienia regulacji prawa unijnego. W ich kontekście istotne jest m.in. to, czy dany podmiot spełnia kryteria unijnej definicji spółki kapitałowej. Przy tym polska ustawa o PCC zawiera swój katalog spółek kapitałowych i osobowych na potrzeby rozliczenia tego podatku. W kwestii zaliczenia spółki komandytowo-akcyjnej do spółek osobowych jasne jest, że jest to kwalifikacja sprzeczna z prawem unijnym. Co istotne, NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 15 maja 2017 r. przesądził, że polski ustawodawca prawidłowo zaliczył spółkę jawną do spółek osobowych.
Ustawa o PCC a regulacje unijne
Polski PCC jest odpowiednikiem podatku kapitałowego uregulowanego Dyrektywą Rady nr 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 r. dotyczącą podatków pośrednich od gromadzenia kapitału (Dz. Urz. UE L 46 z 21.02.2008 r., str. 11). Zastąpiła ona swoją poprzedniczkę - Dyrektywę Rady z dnia 17 lipca 1969 r., nr 69/335/EWG (Dz. Urz. UE 249 z 3.10.1969 r., s. 25) oraz jej zmiany.
W tym miejscu wyjaśnić trzeba, że regulacje unijne mają zastosowanie do spółek kapitałowych. Ich unijna definicja zawarta jest obecnie w art. 2 Dyrektywy Rady 2008/7/WE. Przy tym te podmioty, które spełniają kryteria z jego ust. 1 lit. a-c), muszą być kwalifikowane jako spółki kapitałowe. Ewentualne inne regulacje krajowe nie są skuteczne (np. zakwalifikowanie spółki komandytowo-akcyjnej do spółek osobowych). Natomiast podmioty, które nie mieszczą się w tej definicji, a odnosi się do nich jedynie art. 2 ust. 2 Dyrektywy 2008/7/WE, mogą być przez dane państwo członkowskie nieuznawane za spółki kapitałowe na podstawie art. 9 Dyrektywy 2008/7/WE (patrz tabela).
Zaliczenie spółki do grona spółek kapitałowych oznacza określone przywileje w opodatkowaniu. W szczególności brak PCC w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w inną kapitałową (art. 2 pkt 6 lit. b ustawy o PCC). Na kanwie tego zagadnienia NSA w powiększonym składzie zajmował się zasadami rozliczenia PCC przez spółki jawne. Spór pomiędzy spółką a organem podatkowym dotyczy zasad opodatkowania przekształcenia spółki akcyjnej w jawną. NSA rozpatrując sprawę uznał, że na jej tle wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości. Dlatego też skierował sprawę do rozpatrzenia przez poszerzony skład NSA.
Uzasadnienie uchwały
Rozpatrując przedstawione zagadnienie, skład 7 sędziów NSA podjął uchwałę w dniu 15 maja 2015 r. (patrz ramka). NSA w uzasadnieniu do tej uchwały opisał zmiany w prawie unijnym, jak i w prawie krajowym, do jakich doszło z dniem akcesji Polski do Unii Europejskiej. Doszedł do wniosku, że spółka jawna, jako spółka osobowa zdefiniowana w art. 1a pkt 1 ustawy o PCC, została wyłączona z zakresu stosowania wobec niej regulacji dotyczącej podatku pośredniego od gromadzenia kapitału wynikającej z Dyrektywy 69/335/EWG, a od dnia 1 stycznia 2009 r. z Dyrektywy 2008/7/WE.
NSA uznał, że skoro dokonano nowelizacji zarówno Dyrektywy, jak i ustawy o PCC, to przyjąć należy, iż zabieg ten był wyrazem skorzystania przez Polskę jako państwo członkowskie UE z opcji przewidzianej w dacie akcesji w art. 2 ust. 2 zdanie 2 Dyrektywy 69/335/EWG, a od dnia 1 stycznia 2009 r. w art. 9 Dyrektywy 2008/7/WE. NSA oceniał także skuteczność skorzystania z prawa opcji. Istotna była tu odpowiedź na pytanie, czy spółka jawna może być zaliczona do podmiotów, o których obecnie mowa w art. 2 ust. 1 lit. c) Dyrektywy Rady 200/7/WE czy może jej art. 2 ust. 2. NSA uznał, że spółkę jawną należy zaliczyć do podmiotów, do których odnosi się wspomniany art. 2 ust. 2. Sąd podkreślił, że spółkę jawną wyróżnia od niektórych innych spółek osobowych (np. komandytowej i komandytowo-akcyjnej) przede wszystkim zakres odpowiedzialności wszystkich wspólników (bez wyjątku) i brak koniecznego elementu kapitałowego (udziałowego). Wszyscy zatem wspólnicy spółki jawnej mogą odpowiadać bez ograniczenia za długi tej spółki, brak jest możliwości ograniczenia tej odpowiedzialności, a także brak jest elementu udziału mogącego być przedmiotem obrotu.
NSA o opodatkowaniu przekształcenia
NSA nie rozstrzygnął w formie uchwały zagadnień dotyczących ustalenia podstawy opodatkowania i zwolnienia od opodatkowania czynności zmiany umowy spółki polegającej na przekształceniu spółki. NSA kierując pytanie prawne do powiększonego składu pytał o możliwość zastosowania art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. f) i art. 9 pkt 11 lit. a) ustawy o PCC. NSA w powiększonym składzie stwierdził, że redakcja tego pytania, a przede wszystkim uzasadnienie postanowienia nie wskazują, aby w tym obszarze w dotychczasowym orzecznictwie zarysowały się kontrowersje. Wskazać jednak należy, że przytoczone przepisy potwierdzają stanowisko prezentowane przez organy podatkowe, iż w sytuacji przekształcenia spółki kapitałowej w spółkę osobową opodatkowaniu podlegają wszystkie wartości ponad wysokość kapitału zakładowego istniejącego na dzień przekształcenia, który na wcześniejszych etapach istnienia spółki kapitałowej został już opodatkowany. Niedługo w tej kwestii wypowie się NSA rozpoznając sprawę, na kanwie której skierował pytanie do powiększonego składu.
"W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają, na podstawie art. 1 ust. 3 pkt 3 w zw. z ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy (...) o podatku od czynności cywilnoprawnych (...) czynności prawne zmiany umowy spółki, polegające na przekształceniu spółki akcyjnej w spółkę jawną". Uchwała 7 sędziów NSA z dnia 15 lipca 2017 r., sygn. akt II FPS 1/17 |
Definicja spółki kapitałowej zawarta w art. 2 Dyrektywy Rady 2008/7/WE* |
Możliwość skorzystania z opcji za spółkę kapitałową** |
||||||||||||
|
NIE DOTYCZY Polski ustawodawca błędnie nie zaliczył do spółek kapitałowych spółki komandytowo-akcyjnej. Aktualnie jednak nie ma już wątpliwości, że S.K.A. to spółka kapitałowa w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. b) i c) dyrektywy 2008/7/WE.*** |
||||||||||||
|
TAK |
* | w poprzedniczce wskazanej dyrektywy, tj. w Dyrektywie Rady 69/335/EWG, analogiczna definicja spółki kapitałowej była zawarta w jej art. 3 |
** | na podstawie art. 9 Dyrektywy 2008/7/WE (art. 3 ust. 2 zd. 2 Dyrektywy 69/335/EWG) |
*** | por. wyrok TS Unii Europejskiej z dnia 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt C-357/13, i interpretację ogólną Ministra Finansów z dnia 27 października 2015 r. w sprawie opodatkowania umowy spółki komandytowo-akcyjnej podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nr PL-LM.831.22.2015, Dziennik Urzędowy Ministra Finansów z 2015 r. poz. 72 |
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150)
www.PodatekPCC.pl:
Więcej na stronie www.PoradyPodatkowe.pl - sprawdź! | ||
www.PoradyPodatkowe.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
05.12.2024 (czwartek)
09.12.2024 (poniedziałek)
Gofin podpowiada
Kompleksowe opracowania tematyczne
Kalkulatory
Narzędzia księgowego i kadrowego
Przepisy prawne
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
|