Wierzytelność jako wkład do spółki jawnej a PCC

Wspólnik spółki jawnej w 2014 r. udzielili jej pożyczki. Od tej czynności zapłacono PCC. Teraz w spółce podjęto decyzję, że pożyczka nie będzie zwracana, a jej kwota zwiększy wkład wspólnika. Wprowadzone będą zmiany do umowy spółki. Czy w takim przypadku trzeba będzie ponownie rozliczyć się z PCC?

Przy zamianie pożyczki na wkład mamy do czynienia z wniesieniem do spółki tytułem wkładu wierzytelności o zwrot pożyczki przysługującej wspólnikowi wobec spółki. W razie realizacji tej czynności wierzytelność wspólnika (pożyczkodawcy) ulegnie umorzeniu, a dług wygaśnie. Mamy tu do czynienia z tzw. konfuzją, (confusio), tj. wygaśnięciem zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela w wyniku zjednoczenia długu i wierzytelności w jednej osobie. Na gruncie ustawy o PCC za zmianę umowy spółki osobowej uważa się m.in. wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki czy pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika. W przypadku zatem czynności podwyższenia wkładów wskazać należy, że czynność ta podlega PCC, o ile wartość wkładów powoduje zwiększenie majątku spółki jawnej (art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o PCC, Dz. U. z 2015 r. poz. 626 ze zm.). NSA w wyroku z dnia 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt II FSK 2173/09, nie zgodził się z poglądem, że wkład wspólnika w postaci wierzytelności przysługującej mu wobec spółki nie podlega PCC, gdyż nie zwiększa aktywów spółki. Uznał, że efekt confusio nie może być traktowany w kontekście art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o PCC jako brak powiększenia majątku spółki.

Dla opodatkowania czynności podwyższenia wkładu nie ma znaczenia także wcześniejsze opodatkowanie pożyczki, gdyż była to inna czynność cywilnoprawna. Zatem wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności wspólnika z tytułu udzielonej spółce pożyczki, skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu zmiany umowy spółki.

Stawka PCC od umowy spółki wynosi 0,5%.

Za opodatkowaniem PCC czynności wniesienia do spółki wierzytelności przysługującej wspólnikowi przeciwko spółce opowiedział się także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 21 maja 2015 r., nr IPPB2/4514-74/15-5/MZ. Uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, że wniesienie przez nowego wspólnika do spółki komandytowej wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności będzie prowadzić do powstania obowiązku zapłaty PCC. W interpretacji potwierdzono także, że podstawę opodatkowania należy określić w takiej wysokości, w jakiej wartość wkładu została ustalona w aneksie do umowy spółki. Podstawa opodatkowania przy wniesieniu wierzytelności do spółki może być zatem różna od wartości rynkowej wierzytelności, a także różna lub równa jej wartości nominalnej. Innymi słowy, podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość wkładu zadeklarowana przez wnoszącego go wspólnika i zaakceptowana przez pozostałych wspólników (minus koszty rejestracji zmiany umowy spółki w KRS, tj. 350 zł i ewentualnie koszty wynagrodzenia notariusza z VAT).