Pożyczka dla spółki z o.o. a PCC

Spółka z o.o. otrzymała pożyczkę od osoby prywatnej, która również prowadzi działalność gospodarczą (osoba fizyczna). Czy można uniknąć zapłaty PCC w ten sposób, że zostanie spisana umowa pożyczki z jego firmą (jest podatnikiem VAT)? W umowie zawarto by postanowienie, że pożyczka zostanie przelana z rachunku prywatnego tej osoby fizycznej. (pytanie z dyskusji na www.forum.gofin.pl nr 714432)

Umowa pożyczki podlega PCC (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC - Dz. U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 ze zm.). Podatek należy odprowadzić, o ile nie znajdzie zastosowania wyłączenie spod opodatkowania bądź zwolnienie z PCC.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o PCC, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana VAT, ewentualnie zwolniona z VAT (z wyjątkami niedotyczącymi umowy pożyczki).

O wyłączeniu z opodatkowania PCC nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku VAT, lecz wyłącznie fakt, iż przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT lub jest z tego podatku zwolniona.

NSA w wyroku z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2276/10, wyraził pogląd, że umowa pożyczki pieniężnej o charakterze okazjonalnym bez cech systematyczności nie jest usługą pośrednictwa finansowego zwolnioną z podatku VAT, a pozostaje poza zakresem tej ustawy. W konsekwencji powstanie obowiązek zapłaty PCC.

O uznaniu pożyczki za korzystającą ze zwolnienia z VAT decyduje to, czy została ona udzielona w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Do okoliczności potwierdzających ten stan należy np. fakt, że pożyczkodawca ma w przedmiocie działalności uwidocznionym w CEIDG/KRS wpisaną działalność polegającą na udzielaniu pożyczek. W umowie pożyczki podkreślono, że jest ona udzielana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Pieniądze na pożyczkę pochodzą ze środków wyodrębnionych na ten cel. Natomiast powoływanie się na sam status podatnika VAT nie jest wystarczający, aby umowa pożyczki mogła być uznana za usługę pośrednictwa finansowego korzystającą ze zwolnienia z VAT. Zwłaszcza że w pytaniu wskazano, iż pieniądze były przelane z prywatnego rachunku, a pożyczkodawcą jest osoba prywatna. W tych okolicznościach uznać należy, że omawiane wyłączenie od opodatkowania PCC nie ma zastosowania, a pożyczka podlega PCC według stawki 2% od kwoty/wartości pożyczki. Obowiązek zapłaty PCC nie dotyczy pożyczek korzystających z któregoś ze zwolnień, wymienionych w art. 9 pkt 10 ustawy o PCC, tj. m.in. pożyczek do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5.000 zł od jednego podmiotu i 25.000 zł od wielu podmiotów w trzyletnich okresach czy też pożyczek udzielonych przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.

Stawka PCC od umowy pożyczki wynosi 2%, a sankcyjna 20%.

Jeżeli żadne ze zwolnień nie ma zastosowania, spółka, jako pożyczkobiorca, powinna była w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki złożyć deklarację (PCC-3), obliczyć i wpłacić należny podatek. Właściwy miejscowo jest urząd skarbowy ustalony ze względu na adres siedziby spółki. Stawka podatku wynosić będzie 20%, gdy przed organem podatkowym lub kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego spółka powoła się na fakt otrzymania pożyczki, a należny podatek nie został zapłacony (art. 7 ust. 5 ustawy o PCC).