Nieodpłatne wycofanie nieruchomości ze spółki jawnej bez PCC

Jesteśmy z żoną wspólnikami spółki jawnej. W skład majątku spółki wchodzi nieruchomość. Nie jest ona niezbędna spółce, chcemy ją wykorzystać na cele prywatne. Czy możemy podjąć uchwałę o nieodpłatnym przekazaniu jej na cele prywatne wspólników, a następnie podpisać umowę jej przeniesienia. Nie chcemy, żeby była to darowizna. Czy w takich okolicznościach trzeba będzie płacić PCC?

Czynność zbycia poszczególnych składników majątku spółki jawnej podlega zasadzie swobody umów. Wspólnicy mogą zatem podjąć uchwałę o wycofaniu nieruchomości na ich potrzeby własne z określeniem, że staną się jej współwłaścicielami. W następstwie tej uchwały powinno dojść do zawarcia umowy nienazwanej nieodpłatnego przeniesienia nieruchomości na rzecz wspólników spółki. Umowa ta wymaga formy aktu notarialnego.

Istotne jest, że organy podatkowe na gruncie PCC nie próbują kwalifikować takiej umowy jako umowy darowizny. Podzielany jest natomiast pogląd, że umowa nienazwana nieodpłatnego przeniesienia własności nieruchomości z majątku spółki jawnej na rzecz jej wspólników w częściach odpowiadających przysługującym im udziałom w spółce nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) i podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym czynność ta nie podlega PCC. Stanowisko takie było wyrażane m.in. w interpretacjach indywidualnych:

Dyrektora KIS z dnia 3 kwietnia 2017 r., nr 2461-IBPB-2-1.4514.14.2017.1.MZ,
Dyrektora IS w Poznaniu z dnia 21 maja 2014 r., nr ILPB2/436-50/14-2/MK,
Dyrektora IS w Katowicach z dnia 23 lipca 2012 r., nr IBPBII/1/436-154/12/MZ.

Przekazanie składnika majątku spółki wspólnikom

Spółka jawna jest odrębnym podmiotem prawa od swoich wspólników. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia (art. 28 K.s.h.). Przepisy K.s.h. nie wyłączają możliwości zbycia składnika majątku nabytego przez spółkę na rzecz wspólników. Dopuszczalne jest też wycofanie wkładu wniesionego przez wspólnika. W świetle art. 50 i art. 54 K.s.h. wycofanie wkładu powodujące zmniejszenie udziału kapitałowego wymaga zgody pozostałych wspólników, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej (art. 37 K.s.h.). Przy tym udział kapitałowy nie może być zmniejszony do zera. Byłoby to sprzeczne z art. 3 K.s.h. Poza tym umowa spółki może regulować zasady przenoszenia składników majątku spółki na rzecz wspólników.