Nabycie spółdzielczego prawa w egzekucji podlega PCC

Nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na licytacji komorniczej, jak również nabycie przez wierzyciela egzekwującego takiego prawa, po drugiej licytacji, następuje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności, a zatem podlega opodatkowaniu PCC.

O CO PYTAŁ PODATNIK?

Wobec zadłużenia osoby posiadającej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wynikającego z braku regulowania bieżących opłat na rzecz spółdzielni, wystąpiła ona do sądu z żądaniem sprzedaży lokalu na podstawie przepisów K.p.c. Następnie skierowała sprawę do komornika. Komornik wszczął egzekucję z nieruchomości, dokonał opisu i oszacowania nieruchomości na kwotę 119.000 zł i wyznaczył termin licytacji nieruchomości. Zarówno na I, jak i na II licytacji z braku chętnych nie doszło do nabycia nieruchomości, dlatego spółdzielnia złożyła wniosek o przejęcie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu dłużnika za cenę stanowiącą 2/3 sumy oszacowania, tj. 79.333,33 zł. Jednocześnie spółdzielnia, jako nabywca licytacyjny, potrąciła z ceny nieruchomości swoje wierzytelności wobec dłużnika, w efekcie uiściła komornikowi należność w kwocie 26.736,98 zł.

W tak przedstawionym stanie faktycznym spółdzielnia wystąpiła o wydanie interpretacji w zakresie opodatkowania transakcji PCC. Jej zdaniem nabycie spółdzielczego prawa do nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym na skutek braku chętnych licytantów i po potrąceniu wierzytelności wobec dłużnika nie podlega opodatkowaniu PCC, nie należy bowiem do katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

ZDANIEM ORGANU PODATKOWEGO:

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał stanowisko spółdzielni za nieprawidłowe. Organ wskazał, że PCC podlegają jedynie czynności wyliczone w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Do katalogu tego należy również umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy. Analogiczne konsekwencje podatkowe wywołują także orzeczenia sądów i sądów polubownych oraz ugody, jeżeli powodują takie same skutki prawne. Obowiązek podatkowy ciąży w takim przypadku na kupującym.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, które podlega egzekucji. Organ podatkowy wskazał, że podstawą przejęcia nieruchomości jest art. 984 § 1 K.p.c. Przy czym własność nieruchomości przechodzi na nabywcę licytacyjnego lub wierzyciela, który złożył oświadczenie o przejęciu nieruchomości dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o przysądzeniu własności. Od tego momentu nowy właściciel może zostać ujawniony w księdze wieczystej. Wobec tego organ uznał, że nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na licytacji komorniczej wywołuje takie same skutki w PCC jak nabycie nieruchomości na podstawie umowy sprzedaży. Obowiązek podatkowy nabywcy ograniczonego prawa rzeczowego powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o przysądzeniu własności. Bez znaczenia z punktu widzenia należnego podatku pozostaje także fakt, że spółdzielnia w znacznej części potrąciła przysługujące jej wierzytelności z wierzytelnością z tytułu zapłaty ceny nieruchomości, albowiem podstawą opodatkowania jest wartość rzeczy lub prawa majątkowego, co wynika z art. 6 ust. 1 ustawy o PCC. Spółdzielnia powinna zatem uiścić PCC według 2% stawki od wartości rynkowej lokalu będącego przedmiotem egzekucji.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 16 stycznia 2018 r., nr 0111-KDIB4.4014.380.2017.2.MD)

Komentarz redakcji

W omawianej sytuacji należy zgodzić się ze stanowiskiem, że co prawda nabycie licytacyjne wobec bezskuteczności licytacji nie zostało wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, to postanowienie sądu o przysądzeniu lokalu wywołuje analogiczne skutki jak umowa sprzedaży.

Warto wskazać także, że stanowisko zawarte w interpretacji potwierdza wyrok WSA w Krakowie z dnia 9 listopada 2016 r., sygn. akt I SA/Kr 1086/16. Sąd uznał w nim, że: "Nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie ustawy (...) o podatku od czynności cywilnoprawnych kwalifikowane jest jako sprzedaż prawa majątkowego; z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 u.p.c.c.".

Co ważne, interpretacja, chociaż nie dotyczy wprost takiego stanu faktycznego, rozstrzyga także wątpliwości dotyczące obowiązku zapłaty PCC od nabycia nieruchomości na licytacji dokonanego przez nabywcę licytacyjnego niebędącego wierzycielem egzekucyjnym.